L’Île d’Enfer / Vítiseyjan chap.4a/fjórði 4a
Thvéra est loin derrière nous. Nous chevauchons enfin une terre moins ingrate, mais c’est le diable de mener les poneys. A chaque instant, ils s’égaillent comme un vol de linots. Ils prennent le galop, ce qui leur donne le temps de s’arrêter pour tondre une touffe d’herbe ; dès qu’ils nous sentent derrière eux, les voilà repartis. Mais les uns tirent à droite, les autres prennent à gauche. Nous en ramenons deux, trois en profitent pour se sauver.
Coups et cris les remettent en ligne, et les voilà menant un train d’enfer, la tête au ras du sol, coupant au passage un brin d’herbe.
Le terrain devient raboteux, l’herbe est galeuse, râpée comme un tapis centenaire.
Les « trapps », les bandes trachytiques, les hérissements des roches basaltiques, la stratification grossière des tufs se succèdent et calment l’ardeur des chevaux.
Soudain, monte un grondement ; c’est un roulement lointain qui, au fur et à mesure que nous avançons, se renfle. L’écho nous l’apporte amplifié.
Je presse mon cheval et, debout sur le roc primordial, je vois à mes pieds la chute de Godafoss, une des plus célèbres d’Islande.
Les eaux courent sur les rochers, polis depuis les premiers âges du monde, et tombent.
La chute affecte une forme qui rappelle celle du fer à cheval, la Horse shoe du Niagara.
Et le courant se perd entre les parois de basalte.
Miracle ! il y a un pont.
Mais les poneys, peu accoutumés, refusent de passer… Quelques-uns, par habitude, descendent sur la rive ; nous avons toutes les peines du monde à les empêcher de se jeter à l’eau. Enfin mon poney gris, le plus jeune, s’engouffre sur l’étroit passage, le bruit de ses sabots frappant le bois l’effraye, il fait un brusque écart… J’ai juste le temps de sauter, il est au bord de l’abîme, la frêle barrière craque déjà… S’il recule d’un pouce, il est perdu.
Je lui parle doucement, caresse son encolure… la bête frémissante me suit. Ses quatre membres tremblent par secousses brèves.
Ljosavatn, oasis de cet enfer, eaux calmes du lac dans la paix reconquise, eaux d’un bleu clair avec des violets presque mauves. L’ombre de la montagne qui s’y reflète est d’un violet plus sombre.
Des bouleaux nains bordent le lac.
Ljosavatn, joie des yeux, joie du cœur.
Il y a de pluviers par centaines. Les pluviers animateurs de la triste campagne islandaise, qui précédant nos chevaux, poussent leur monotone spo…é… Ils voltigent autour de nous, ignorant la barbarie des hommes, se posent avec grâce, leurs longues pattes repliées ; l’un, plus téméraire, se juche sur le crâne d’un poney, puis étendant ses ailes pointues reprend son vol et son cri… Spo…é…spo…é.
Les trois doigts de leurs pattes font un triangle sur la terre molle.
Ils ont une livrée grise et blanche, mouchetée de noir ou d’or roux.
Au bord du lac, nous faisons ripaille. Morue, naturellement, et biscuits de France. J’éventre une boîte de singe, cependant qu’Einar accroupi confectionne le café.
… Les chevaux en profitent pour s’esquiver.
On les rassemble. En route ! Misère ! un torrent… Einar s’aperçoit que les cailloux qui forment le lit sont instables. Nous sautons et entrons dans l’eau, tirant les poneys par la bride ; parfois on perd l’équilibre, un galet tourne et c’est le plongeon… En général, l’eau nous vient aux aisselles, une eau glacée.
Décidément, congestion, tu n’es qu’un mot.
Une gentille amazone qui monte « en garçon » nous dit que l’église de Hals est prochaine.
Heureux de la nouvelle, je pousse ma bête… Une heure, deux heures, rien.
En Islande, il est deux choses très approximatives pour les paysans : l’heure et la distance.
Un après-midi à quatre heures, le baer allait s’endormir, car la pendule, de par la volonté du maître, marquait neuf heures. Selon l’individu, le temps qu’il faut pour atteindre un endroit déterminé est on ne peut plus variable… en effet, cela dépend du temps qu’il fait et des jambes de votre cheval.
Enfin, voici Hals perché sur la colline. Baer important. Église confortable.
Einar parlemente avec une bonne femme, toute de noir vêtue, propre, cheveux tirés, broche d’argent niellée au corsage.
– Le pasteur regrette, il ne peut vous recevoir.
Pour la première fois, en Islande, un baer nous ferme sa porte…
Pourquoi ?
L’explication est prompte… On entend des éclats de voix, des chansons et des rires… M. le pasteur de Hals est en train de gobeloter avec le sysselmann – le bailli – d’Akureyri et dix autres convives.
Et pour nous qui grelottons dans nos vêtements trempés, il n’y a pas une place.
J’ai comme une vague idée qu’au baer de Hals, M. le pasteur et ses amis n’observent pas à la lettre le règlement qui prohibe l’alcool…
Einar est navré.
– T’en fais pas, mon vieux, à cheval…
Avant de remonter sur sa bête, mon Islandais se retourne, montre le poing à la porte fermée, et, avec volubilité prononce des mots que je ne comprends pas. Je ne les comprends pas, mais je suis certain que l’ami Einar traite le représentant du Seigneur comme du poisson de l’avant-veille.
Pendant quatre heures, je conjugue le verbe: « rogner ».
Une surprise nous récompense de nos peines : enfouie au milieu des bouleaux, la maison du garde forestier, oui, vous avez bien lu : du garde forestier.
Volgulm est une pépinière où le gouvernement islandais essaye, avec succès, le reboisement de l’île.
Dans le salon où l’on dresse ma couche, il y a des livres, beaucoup de livres. Ibsen est au complet, et je m’endors heureux comme si mon sommeil était gardé par des amis retrouvés.
De Vogulm à Akureyri, trente kilomètres au juger, trente kilomètres dont vingt-cinq d’escalade.
On grimpe en zigzag, effarouchant les brebis que des paysans à cheval ramènent. Du haut du mont, on aperçoit Akureyri. La ville est rangée le long de la rive gauche du fjord. Il y a des maisons, de vraies maisons en ciment et en pierre, et des bateaux dont les cheminées mettent des panaches dans l’air bleu.
Une joie enfantine m’étreint : au sortir de l’enfer, c’est un paradis riant qui s’offre à mes yeux déshabitués.
Des maisons, des bateaux… un canot automobile glisse sur l’eau nette du fjord ; son teuf… teuf… teuf… se répercute et m’arrive, distinct. C’est la pulsation qui bat au poignet de la vie.
Allons, hop ! pressons… Mais la descente est rude. Il a plu la nuit, le sentier est un infect cloaque, les pattes des poneys sont gantées de boue gluante.
Dans l’eau salée, les chevaux ont bu à longs traits, narines dilatées, mufle retroussé.
Puis ils ont mangé les algues que le courant apporte sur la rive.
Après quoi, ils sont entrés dans l’eau pour effacer les souillures de la terre. Ils sont ressortis propres et nets. Alors, de leurs dents longues, ils ont peigné, l’un l’autre, leurs crinières.
Puis ils ont joué à se rouler sur les galets.
Einar a confié les chevaux à un paysan. Nous traversons le fjord en canot… Nous mettons vingt-cinq minutes, en souquant ferme, pour atteindre la rive.
Des milliers d’hirondelles de mer tournoient au-dessus des réserves de harengs. Parfois, l’une d’elles plonge et remonte, tenant dans son bec un poisson qu’elle avale en deux déglutitions.
Fjord, chien-paysan, qui ignore la mer, est malade… comme une bête.
Þverá er langt að baki. Við förum nú um landssvæði sem er ekki eins hrjóstrugt, en það er skollans stímabrak að ráða við hestana. Hvenær sem er eiga þeir til að hlaupa út undan sér einsog flögrandi spörvar. Þeir fara á stökki og gefa sér svo tíma til að doka við og bíta nokkra grastoppa. Undireins og þeir vita af okkur fyrir aftan sig taka þeir af nýju til fótanna. En sumir fara til hægri, aðrir til vinstri. Við náum tveimur, hinir nota tækifærðið til að komast undan. Högg og hróp koma þeim aftur í röð og síðan eru þeir sem fordæmdir í lest með höfuð við jörð, kroppa brúsk og brúsk á leiðinni.
Landið verður hnúskóttara, grasið lúð og tætingslegt eins og hundrað ára gamalt teppi.
Nú skiptast á hraungrýtisbreiður, úfnir blágrýtisdrangar með gróf móbergslög sem stilla ákefðina í hestunum.
Skyndilega berst niður okkur til eyrna. Það eru fjarlægar drunur sem vaxa eftir því sem við færumst nær. Bregmálið ber okkur þær enn magnaðri.
Ég hotta á hest minn, og þegar ég stend frammi á fornu berginu, sé ég fyrir neðan mig Goðafoss, einn af frægustu fossum Íslands.
Fljótið rennur eftir berginu sem slípast hefur frá örófi alda, og fellur.
Fossinn er þannig lagaður að hann minnir á skeifu einsog Niagara Horse shoe.
Og straumurinn hrynur milli grágrýtisveggja.
Hvílíkt undur! hér er brú.
En hestarnir eru óvanir því og neita að fara yfir… Sumir þeirra halda ofan á árbakkan samkvæmt venju. Við eigum fullt í fangi að hindra þá í að kasta sér í fljótið.
Að lokum er það gráni minn, yngsti hesturinn, sem stígur út á þröngu brúna, hann hræðist hljóðið sem kemur, þegar hófarnir skella á timbrinu, hann tekur viðbragð til hliðar… ég hef rétt tíma til að hoppa af baki, hann er á brún hyldýpisins, það brakar í veiku grindverkinu…Ef hann hreyfir sig einn þumlung aftar, er hann glataður.
Ég tala blíðlega til hans, strýk honum um hálsinn… hann fylgir mér skjálfandi á beinunum. Fjórir fætur hans titra með stuttum rykkjum.
Ljósavatn er vin í þessu víti, kyrrt vatn í endurheimtum friði, skærblátt vatn með fjólubláum blettum, næstum ljósbláum. Skuggi fjallsins sem speglast í því er af dimmari bláma.
Birkikjarr vex meðfram vatninu.
Ljósavatn, gleði augnanna, gleði hjartans.
Hér eru lóur í hundraða tali. Lóur sem lífga upp dapurlega íslenska sveit, fara á undan hestunum okkar, kvaka sitt einhæfa bí…bí… Þær flögra kringum okkur, án þess að þekkja illsku mannanna, setjast með langa fætur kreppta, þokkafullt, ein er annarri djarfari og sest á makkann á einum hestinum. Breiðir þvínæst út vængina oddmjóu og hefur á ný flug sitt og kvak… bí…bí…
Þriggja táa fætur þeirra búa til þríhyrninga í mjúka mold. Þær eru búnar í grátt og hvítt með svörtum og gullbrúnum doppum.
Á vatnsbakkanum efnum við til átveislu. Þorskur, að sjálfsögðu, og franskt kex. Ég opna niðursuðudós með nautakjöti meðan Einar situr á hækjum sínum við að búa til kaffi.
…Hestarnir nota tækifærið til að laumast burtu.
Þeim er smalað saman. Af stað! Svei því! Hér er á… Einar veitir því athygli, að steinarnir í árfarveginum eru ótraustir.
Við stökkvum ofan í ána og teymum hestana. Stundum missum við jafnvægið, steinn veltur undan og af verður bað… Vatnið nær okkur að jafnaði upp undir hendur, ískalt vatn.
Blóðsókn, þú ert ekki annað en orð.
Elskuleg stúlka, sem situr hest sinn klofvega “á karlmannsvísu”, segir okkur að kirkjan á Hálsi sé þar skammt undan.
Ég verð fréttinni feginn og hvet hest minn áfram… Ein klukkutund, tvær stundir, ekkert að sjá.
Fyrir sveitafólk á Íslandi er tvennt mjög ónákvæmt: tími og fjarlægð.
Svo bar til á bæ einum, að fólk ætlaði að fara að leggjast til svefns klukkan fjögur síðdegis af því að húsbóndinn hafði stillt svo til, að klukkan vísaði á níu. Hvern tíma það tekur að komast frá einum stað til annars er svo mismunandi sem hugsast getur, eftir því við hvern er talað… Í sannleika sagt fer það eftir veðri og fótunum á hesti ferðamannsins.
Loksins er Háls þarna uppi á hæð. Mikilvægur bær. Þægileg kirkja.
Einar skrafar við fullorðna konu sem er öll svartklædd, hreinleg með strengt hár, silfurnæla er fest á treyju hennar.
Prestinum þykir miður, að hann getur ekki tekið á móti okkur.
Í fyrsta skipti er okkur vísað frá sveitabæ á Íslandi…
Hversvegna?
Skýringin er nærtæk… Við heyrum háværar raddir, söng og hlátra… Presturinn á Hálsi er að hófi með sýslumanninum frá Akureyri, og tíu öðrum gestum.
Og fyrir okkur sem skjálfum í votum klæðum er ekki rúm.
Ég hef óljósan grun um að presturinn á Hálsi og vinir hans fari ekki bókstaflega eftir settum reglum um bann við áfengi…
Einar er miður sín.
Taktu það ekki nærri þér, kunningi! Á bak!…
Áður en Íslendingurinn minn stígur á bak snýr hann sér við, steytir hnefann að dyrunum og bunar út úr sér orðum sem ég skil ekki. Ég skil þau ekki, en ég er sannfærður um að Einar vinur minn fer eins með þjón drottins og hann fór með harðfiskinn kvöldið áður.
Í fjóra klukkutíma beygi ég sögnina “að naga”.
Við fáum umbun fyrir þrautir okkar í óvæntri uppgötvun: Skógarvarðarhús umlukt birkitrjám, já, þið hafið lesið rétt: skógarvarðarhús.
Að Vöglum er gróðrarstöð, þar sem íslenska ríkið reynir með árangri að endurklæða landið skógi.
Í herberginu, þar sem mér er búin hvíla, eru bækur, margar bækur. Ibsen er þar allur, og ég sofna sæll einsog ég hafi fundið aftur gamla vini sem gæta mín í svefninum.
Frá Vöglum til Akureyrar eru taldir vera þrjátíu kílómetrar, af þeim eru tuttugu og fimm upp á móti.
Við förum í krákustígum upp hlíðina og styggjum kindurnar sem ríðandi bændur eru að reka á undan sér. Ofan af heiðinni sjáum við Akureyri. Bærinn liggur á strandlengjunni handan fjarðarins. Þar eru hús, raunveruleg hús úr steypu og steini, og þarna eru skip sem senda reykjarstróka upp í bláan himininn.
Barnsleg gleði grípur mig, þegar ég er kominn úr víti, það er ljómandi paradís sem blasir við óvönum augum mínum.
Hús, skip… Trillubátur rennur léttilega um fjörðinn, tikk….tikk…tikk… hans endurómar og berst mér að eyrum greinilega. Það er púls lífsins að slá.
Áfram nú! Flýtum okkur… En niðurleiðin er ströng. Það hefur rignt um nóttina, stígurinn er eins og skolpræsi, fætur hestanna hyljast límkenndri leðju.
Hestarnir hafa drukkið í löngum teygum af söltu vatninu, þöndum nösum, uppbrettum grönum.
Þvínæst átu þeir þangið sem straumurinn bar upp í fjöru.
Eftir það fóru þeir út í sjóinn og þvoðu af sér forina. Þeir komu upp úr aftur sléttir og hreinir. Þá greiddu þeir faxið hver á öðrum með löngum tönnum sínum.
Þvínæst léku þeir sér að því að velta sér á mölinni.
Einar hefur fengið bónda nokkrum hestana til varðveislu. Við förum nú yfir fjörðinn á litlum báti. Með því að leggjast fast á árar erum við tuttugu mínútur að ströndinni fyrir handan.
Ótal kríur hringsóla yfir síldarstöðvunum. Öðru hverju stingur einhver þeirra sér og kemur upp aftur með síli í gogginum og rennir því niður í tveimur áföngum.
Fjörður, sveitahundur sem þekkir ekki sjóinn, er veikur… eins og skepna.
Lire la suite chap 5/ Framhald textans fimmti 5
Il y a trois ponts au même endroit en aval de la chute de Goðafoss. Du pont dont parle Rouquette, il ne reste que les piliers. Le fleuve Skjálfandafljót est très puissant et quasi impossible à traverser à la nage avec des chevaux. En suivant ce fleuve, la piste suit une longue vallée où a été tourné le film « Béliers / Hrútar » de Grímur Hákonarson. C’est aussi une entrée pour le désert de Sprengisandur.
There are three bridges in the same place downstream from Goðafoss waterfall. From the bridge Rouquette speaks of, only the pillars remain. The Skjálfandafljót river is very powerful and almost impossible to swim across with horses. Following this river, the track follows a long valley where the film « Aries / Hrútar » by Grímur Hákonarson was filmed. It is also an entrance to the Sprengisandur desert
Goðafoss
Photo Goðafoss kaffi
